Bury my heart at Wounded Knee

We zijn vanuit het Saguaro park via de Interstate eerst een eind in de oostelijke richting gereden. Niet de meest inspirerende omgeving. Dat verandert als we via Wilcox en Safford de bergachtige omgeving van het Apache National Forest in rijden. Een heel ander landschap met veel naaldbomen. Een bijzonderheid is de kopermijn die we onderweg tegenkomen. Volgens de informatie de grootste open mijn van de Verenigde Staten. We kunnen vanaf boven in de groeve kijken. Vanaf deze hoogte zien we de bedrijvigheid en lijken de vrachtwagens op dinky toys terwijl ze in werkelijkheid enorm groot zijn. Het is ook met zo'n camper nog een behoorlijke slingerende klim, maar het kost ons ditmaal geen fysieke inspanning alleen benzine :-) De camping waar we overnachten ligt op bijna 2800m hoogte.
De volgende dag vervolgen we onze tocht, doen flink inkopen in de supermarkt omdat we de komende dagen niet veel bijzonders verwachten op dit gebied.

En we komen opnieuw, nu aan de oostelijke kant, het Navajoreservaat binnen. We stoppen even bij de Hubbel Trading Post die als monument zoveel mogelijk in de staat van ongeveer 100 jaar geleden wordt bewaard. Daarna rijden we naar Canyon de Chelly. Dit is een National Monument vanwege de natuurlijke omgeving, maar ook omdat het voor de Navajo's belangrijke en heilige plaatsen zijn. De canyons werden in het verleden in voorjaar en zomer bewoond en bewerkt om landbouwgewassen te verbouwen. Najaar en winter trok men naar de hogere delen van de canyon met het vee. In beperkte mate is dit alles ook tegenwoordig nog het geval. De meeste indianen in het reservaat wonen 'gewoon' in een trailerhome. Ook zijn er in de canyon restanten te zien van de woningen in de rotsen die de Anasazi indianen hier honderden jaren geleden bewoonden.

Natuurlijk gaan we ook naar Monument Valley. Vanwege het feit dat het in het Navajo reservaat is gelegen heet het geen National Park maar een Tribal Park. De beelden van de bijzondere rotsformaties zijn bij velen bekend uit allerlei films. John Wayne is ook hier een populair figuur zo blijkt maar weer. In het park loopt een route langs de bijzondere punten. Deze onverharde weg is voor campers niet te berijden. Dan trilt en rammelt alles als een gek en vliegen de potten en pannen rond je oren. Hoewel het bewolkt is en het er wat dreigend uitziet pakken we toch liever de fiets dan met een groep in een karretje rondgereden te worden. Het is een tochtje van maar 20 km maar helaas krijgen we in die tijd toch een kletsbui op ons hoofd. Dat zie je dan weer niet op al die mooie foto's en in films, want Monument Valley heeft de naam een omgeving te zijn waar altijd een verzengende hitte heerst. Het is opnieuw een bijzonder indrukwekkende ervaring.

We bezoeken op verschillende plaatsen in dit reservaat de visitor centra en musea die er zijn: bij de Hubbel Trading Post, Canyon de Chelly, Monument Valley en tot slot bij Tuba City. Nu krijgen we meer de informatie die we eerder hebben gemist. De hedendaagse positie, de tradities en de relatie daarvan met de eigentijdse manier van leven komen in het reservaat vanuit het perspectief van de indianenbevolking aan de orde. En wel, zoals meestal in Amerika, op interessante manier gepresenteerd. Info over de historie vinden we hier ook terug, evenals trouwens in boek en film/DVD "bury my heart at wounded knee". Theo leest het boek en het is niet echt om vrolijk van te worden. Daarom doseer ik de ellende en bewaar zowel boek als DVD voor straks en thuis. Ik heb de afgelopen periode al voldoende droevige boeken gelezen over de positie van de vrouwen in Zuid-Afrika, de import bruiden uit Turkije en Marokko, gevluchte en besneden vrouwen uit Somalië. Toen ik dat probeerde af te wisselen door eindelijk de gierend spannende Millennium trilogie te lezen ging het daar weer over allerlei gekken in Zweden die het op vrouwen hadden voorzien. Kortom: nu even geen treurige verhalen over andere minderheden.

Maar terug naar de indianen: die in de 16e eeuw al door de Spanjaarden die in Amerika op zoek waren naar goud werden lastig gevallen. Vervolgens werden ze vanaf 1850 van hun grond verdreven door pioniers die toen om goud en zilver te zoeken, richting het westen trokken. Een groot deel van de Navajo's werd rond 1860 zelfs gedeporteerd (werden gedwongen lopend te gaan) naar New Mexico en moest daar een aantal jaren onder erbarmelijke omstandigheden verblijven. Velen overleefden dit niet. In 1868 mochten ze naar de (meestal vernietigde) nederzettingen, landbouwgronden etc. terugkeren en werd een 1e pact over een klein grondgebied (reservaat) afgesloten. Deze periode van deportatie wordt door de Navajo indianen 'The long walk' genoemd. Daarna zijn er nog de nodige problemen geweest over de grenzen van het reservaat, de winning van grondstoffen (uranium, olie) etc. Veel later is de grens van het reservaat meer in overeenstemming gebracht met de oorspronkelijke grondgebieden die de indianen in gebruik hadden en kregen zij meer zeggenschap (stemrecht) en nog weer later autonomie in deze reservaten. Tegenwoordig is er een eigen gekozen regering. De Navajo's hebben met zo'n 150.000 bewoners het grootste reservaat. Daarnaast wonen 5-6x zoveel mensen buiten het reservaat. Het is een echt plattelands gebied: uitgestrekt, dun bevolkt, geen pest te beleven voor jongeren en sociaaleconomisch gezien geen geweldig florerende gebieden. Onze indruk is dat evenals overal,(jonge) mensen die verder willen (leren) wegtrekken en over het algemeen niet meer terug komen.